Het einde van alle condities

De komende maanden publiceer ik op het op deze website Nederlandse vertalingen van negen koan of voor het verstand niet oplosbare kwesties uit de Japanse Denkoroku, ‘De transmissie van het Licht’ uit 1300. Hieronder de kwestie van Dazu Huike, over het einde van alle condities…

Kwestie 30. Dazu Huike (487 – 593)

De negenentwintigste Patriarch (China’s tweede Patriarch), de Grote Meester Dazu Huike, studeerde met de achtentwintigste Patriarch Bodhidharma en bediende hem. Op een dag sprak hij tot de Patriarch: ‘Ik heb allang een einde gemaakt aan alle condities.’ De Patriarch vroeg: ‘Leidt dat niet tot de dood?’ De Meester antwoordde: ‘Het leidt niet tot de dood.’ ‘Wat is je bewijs?’, vroeg de Patriarch. ‘Ik ben altijd klaar wakker. Daarom schieten woorden tekort’, antwoordde de Meester. De Patriarch sprak: ‘Dit is de ware aanwezigheid die door alle Boeddha’s is gerealiseerd. Twijfel hier niet aan!’

We gaan door in het spoor van de vraag ‘Wie bindt je’, die Zen Meester Sengcan aan Daoxin stelde (zie vorige kwestie, nummer 32). ‘Ik heb allang een einde gemaakt aan alle condities’, zegt Huike. Wie is die ‘ik’ die hier spreekt? Dezelfde ‘ik’ die ook zegt: ‘Ik ben altijd klaar wakker’? Wie is die ‘ik’? Het woord ‘allang’ verwijst naar het ontwaken van Huike eerder in zijn samenzijn met Boedhidharma, dat wordt weergegeven in een ander beroemd Zen verhaal:

Toen Huike, de eerste Chinese Zen Meester, aan de Indiase Meester Bodhidharma vroeg: ‘Kunt u mijn zelf tot rust brengen?’, antwoordde de Indiase Meester: ‘Laat me dit zelf zien!’. Huike was in grote verlegenheid gebracht, want hij wist niet wat zijn zelf was en al helemaal niet hoe hij dit zelf aan Bodhidharma kon tonen. Na een aantal dagen en nachten wanhopig zoeken naar zijn zelf, kwam Huike bij Bodhidharma terug en zei: ‘Ik kan mijn zelf nergens vinden!’. ‘Mooi’, zei Bodhidharma, ‘dan heb ik je zelf tot rust gebracht.’